بیتکوین چیست ؟
بیت کوین (Bitcoin) نوعی پول یا ارز در شکل دیجیتالی است که می‌توانید با آن خرید کنید، سفارش آنلاین انجام دهید یا آن را به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری در نظر بگیرید.
احتمالا این روزها در اخبار و رسانه‌ها درباره بیت کوین چیزهایی شنیده باشید و در میان گشت‌وگذارتان در سایت‌‌های مختلف با مطلبی درباره اینکه بیت کوین چیست و یا چطور می‌توانید بیت کوین رایگان به دست بیاورید، برخورد داشته‌اید.
اگر بخواهیم خیلی خلاصه و مختصر بگوییم بیت کوین چیست، می‌توانیم آن را به عنوان نوعی پول در شکل دیجیتالی تعریف کنیم. این تعریف خیلی ساده است و بسیاری از جنبه‌های آن را نادیده می‌گیرد،
بیت کوین پول دیجیتالی است که می‌توانید با خرید ماینر آن را استخر با آن سفارش آنلاین انجام دهید، خرید کنید و یا اینکه آن را به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری در نظر بگیرید. همین کارکردهای مختلف و استفاده‌های متفاوتی که از آن می‌توانید داشته باشید، شاید مهمترین دلیل و بهترین پاسخ به این سوال باشد که چرا باید با بیت کوین بیشتر آشنا شوید.
اما گفتیم که بیت کوین نوعی پول یا ارز است. پس برای شناخت بهتر آن، ابتدا لازم است که با پول و تاریخچه آن بیشتر آشنا شویم.
تاریخچه پول
هزاران سال قبل پس از آنکه انسان‌های غارنشین شروع به کشاورزی و دامداری کردند، با چالش‌های جدیدی روبرو شدند. نیاز به غذا و خوراک برای انسان‌های اولیه که اساسی‌ترین نیاز آنها به شمار می‌رفت، اغلب با شکار حیوانات و یا استفاده آنها از میوه‌ها و گیاهان رفع میشد. با شروع دامداری و پرورش حیوانات، و از سوی دیگر کشاورزی و کاشت بذر گیاهان خوراکی، محصولاتی که به دست انسانها پرورش و تولید میشد نیز افزایش یافت. با افزایش این محصولات و با توجه به اینکه بسیاری از این مواد غذایی دارای طول عمری بودند که پس از گذشت این زمان فاسد می‌شدند، انسان به مبادله کالا با کالا روی آورد که مقدمه‌ای برای پیدایش پول بود.
مبادله کالا با کالا مشکلاتی داشت که از جمله آنها میشد به سختی حمل کالاهای مورد معاوضه و اختلاف در ارزش آنها اشاره کرد. کشاورزی که می‌خواست از یک دامدار گوسفندی بگیرد، دقیقا نمی‌دانست که در ازای آن باید چند کیسه گندم به او بدهد. همین مشکلات سبب ایجاد ابزار واسطه‌ای به نام پول شد که شکل آن در طول زمان بارها تغییر یافت.
مردم هر منطقه از کره خاکی از پول‌های مخصوص ناحیه خودشان که اغلب به طور مستقیم از طبیعت به دست آمده بود، استفاده می‌کردند. در برهه‌ای از تاریخ، نمک در بسیاری از مناطق به عنوان ابزار واسطه‌ای که ارزش کالاهای مختلف را مشخص می‌کرد، در برخی مناطق از صدف‌های دریایی و حتی در یک دوره زمانی از پنبه هم به عنوان پول استفاده شد. اما هر یک از این پول‌ها پس از اینکه منبع سرشاری از آنها کشف میشد، بی‌ارزش تلقی شده و کنار گذاشته می‌شدند.
چرخه تکامل پول با روی کار آمدن و کنار رفتن انواع پول‌ها ادامه یافت تا اینکه به سکه‌های فلزی طلا و نقره رسید. این فلزات به دلیل دوام، محدود بودن منابعشان و اینکه جعل کردن آنها سخت بود، برای بیش از هزار سال به عنوان پول در امپراتوری‌ها و حکومت‌های مختلفی که روی سکه‌ها عکس پادشاهانشان حک شده بود، استفاده شدند. اما سکه‌های فلزی هم مشکلات خاص خودشان را داشتند، حمل آنها به دلیل وزن سنگینشان، چالش متوجه سکه‌های فلزی بود. برای حل مشکل حمل کردن سکه‌های فلزی مراکزی به وجود آمدند که با دریافت سکه‌های فلزی، رسیدها و اسناد کاغذی را به تجار می‌دادند که نشان می‌داد در ازای آن می‌توانند سکه‌های فلزی را تنها با دادن این رسیدها در مراکز دیگر دریافت کنند.
تکامل این رسیدهای کاغذی به چیزی که هم‌اکنون به عنوان اسکناس می‌شناسیم ختم شد. در ابتدا ارزش هر اسکناس توسط مقدار خاصی از فلزات گرانبها تعیین میشد اما امروزه دیگر اینطور نیست. بهتر است بدانید که اسکناس‌های امروزی که با آنها خرید می‌کنید و یا در حساب بانکی نگه می‌دارید، پشتوانه‌ای ندارند و به همین دلیل به آنها پول‌های بدون پشتوانه یا فیات گفته میشود. به عبارتی علت اینکه پول‌های کاغذی امروزی یا اعداد و ارقام دیجیتالی حساب بانکی‌تان ارزشمند هستند، به اعتبار دولتی که آنها را چاپ و منتشر میکند برمی‌گردد. در واقع ارزش پول‌های امروزی ما با کنترلی که دولت‌ها بر روی آن می‌توانند اعمال کنند، تعیین میشود. اما بیت کوین در تاریخچه مختصری که از پیدایش و تکامل پول گفتیم چه جایگاهی دارد؟ و اینکه چرا بیت کوین ادامه دهنده این چرخه است؟
بیت کوین که با ماینر استخراج می شود در چند سال اخیر با نوسانات فراوان قیمت و اوج گرفتن‌های متوالی، نام خود را در سراسر دنیا بر سر زبان‌ها انداخته است و افراد زیادی را به فکر و تحقیق واداشته تا بپرسند بیت کوین چیست؟ هر چند پاسخ کامل به این پرسش به سادگی امکان‌پذیر نیست اما در ابتدای این نوشته یک پاسخ ساده به شما می دهیم: بیت کوین یک نوع پول است؛ درست مانند طلا و نقره که سالها توسط انسانها برای تجارت استفاده می شدند که بعدها اسکناس و بعدتر حواله‌ها و تراکنش‌های بانکی جایگزین آنها شدند. تمام این ابزارها در برهه‌هایی از تاریخ نقش پول را در مبادلات انسانها داشته‌اند. بیت کوین نیز یک نوع پول و وسیله تجارت بر بستر اینترنت است و در این موضوع بیشتر به حواله‌ها و تراکنش‌های بانکی شبیه است. اما جهت آشنایی کامل با جزئیات بیتکوین و روش کار با این پول خارق‌العاده، به صورت کامل باید به بخشهای متنوع آن بپردازیم.
بیت کوین(نام لاتین:Bitcoin؛نماد:BTC)، یک پول یا ارز دیجیتالی است که به صورت الکترونیکی توزیع و استفاده می شود. شبکه این ارز دیجیتال به صورت غیرمتمرکز و کاربر به کاربر است. هیچ شخص یا نهادی این شبکه را کنترل نمی‌کند. ارز دیجیتال بیت کوین نمیتواند خارج از برنامه‌ریزی انجام شده، چاپ یا خلق شود و تعداد آن محدود است. فقط 21 میلیون بیت کوین برای همیشه تولید می شود. تراکنش‌های شبکه بیتکوین، در یک لاگ عمومی با تکنولوژی بلاکچین ذخیره می شوند.
در اولین مقالاتی که در وب فارسی در مورد بیت کوین نوشته شد، بیتکوینآینده پول های دیجیتال نامیده شد. اکنون به آن آینده در حال نزدیک شدن هستیم ولی باید یک گام فراتر گذاشته و بیت کوین را آینده پول بنامیم. در واقع بیت کوین و تکنولوژی پشت این پول و مزایای این تکنولوژی، شرایطی را به وجود آورده تا به این نتیجه برسیم که سیستم فعلی مالی و پولی دنیا که سالها بر اساس آن تبادلات مالی انجام شده، یک اشتباه و ناشی از ضعف و عدم وجود تکنولوژی‌های دیجیتال بوده است. پولِ آینده، بیت کوین یا چیزی شبیه به آن خواهد بود.
بیتکوین یک پول دیجیتالی و غیرفیزیکی است که به‌عنوان اولین ارز دیجیتال یا رمزارز معرفی شده به دنیا شناخته میشود و شما توسط این پول دیجیتالی قادر خواهید بود، هزینه خرید کالا و دریافت خدمات را از هر کجای دنیا، بلافاصله و بی معطلی و بدون نیاز بی هیچ بانک، صرافی یا سیستم پرداخت واسطه، پرداخت کنید.
بیتکوین دقیقاً کارکردی مشابه با پول‌های رایج بین‌المللی دارد اما از آنجاکه هیچ حکومت یا دولت مرکزی دخل و تصرفی بر روی این پول دیجیتال نداشته و هیچ قدرتی در دنیا نمیتواند با اعمال نفود و ایجاد فشار بیتکوین را تحت کنترل خود در آورد و سیاست‌های مالی و تجاری خود را به آن دیکته کند، لذا استفاده از این پول در بسیاری از کشورها جهت خرید و فروش و انجام معامله با چالش هایی روبرو است. البته در برخی از کشورهای توسعه یافته با وضع قوانین و ایجاد بستر مناسب، استفاده از این رمزارز با سهولت بیشتری همراه است.
بیتکوین نخستین رمزارز یا پول رمزنگاری شده و غیرمتمرکز در دنیا است. غیرمتمرکز بودن بیتکوین به این معناست که شبکه این پول، بدون دخالت و یا کنترل هیچ نهاد مدیریتی و یا مسئول مرکزی کار میکند. تا به امروز بیش از 11 سال از عمر این شبکه میگذرد و تاکنون هیچ مشکلی برای آن به وجود نیامده است.
غیرمتمرکز بودن بیتکوین یعنی این یک شبکه همتابه‌همتا یا شخص به شخص است و تراکنش‌ها یا همان نقل و انتقالات مالی در آن، به‌صورت مستقیم و بدون هیچ واسطه‌ای بین کاربران انجام میشود.
امکان جعل بیت کوین وجود ندارد
به دلیل وجود یک شبکه شفاف که میلیون‌ها کاربر، هر لحظه بر تمام معاملات و تولید بیت‌کوین‌ها نظارت دارند، امکان جعل این پول عملاً برابر صفر است. پس بدین ترتیب میتوان 100% مطمئن بود که هیچ بیت‌کوینی بدون روند تعیین شده و خارج از سیستم موجود تولید و به شبکه اضافه نخواهد شد و امکان تقلب در روند استخراج یا انجام معاملات وجود ندارد. در این شبکه مشخص است هر بیتکوین دقیقاً کی و کجا تولید شده و در روند معاملات در چه مسیرهایی حرکت کرده است.
اینکه میگوئیم رمزارز بیتکوین قابل جعل نیست را میتوان از دریچه دیگری نیز شرح داد. غیرقابل جعل بودن بیت کوین یعنی برای مبادله و خرید و فروش بیتکوین هیچکس نمیتواند چیزی مشابه، یا کدهایی شبیه به آن را به کیف‌پول شما منتقل کند. فقط خود خود بیت کوین میتواند به کیف‌پول شما انتقال پیدا کند و هیچ جایگزین کپی شده یا جعل شده برای انتقال در شبکه این رمزارز وجود ندارد.
بگذارید با یک مثال این موضوع را برای شما کمی روشن‌تر کنیم. وقتی شما یک خودروی بنزین سوز در اختیار دارید، این خودرو تنها با استفاده از بنزین حرکت میکند، پس اگر آب، نوشابه یا روغن درون باک آن بریزید در واقع این کار فایده‌ای ندارد. کیف‌پول بیتکوین هم دقیقاً مثل باک ماشین عمل میکند و چیزی به جز بیتکوین نمیتواند وارد آن شود.
پس با توضیحات فوق میتوان نتیجه گرفت که ارزهای رمزنگاری‌شده، درحقیقت یک مجموعه کد رایانه‌ای هستند که ارزش مالی را در خود نگهداری می‌کنند. لذا منظور از کوین یا سکه در دنیای ارز دیجیتال، مقدار مشخصی از کد رایانه‌ای است.
خالق بیت کوین چه کسی است؟
رمزارز بیتکوین اولین ارز دیجیتال معرفی شده در دنیاست. این رمزارز، توسط یک برنامه‌نویس نابغه با هویتی ناشناخته و با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) برای اولین بار در اکتبر سال 2008 تحت عنوان مقاله‌ای به نام “بیتکوین؛ سیستم پول الکترونیکی همتا به همتا” معرفی شد.
پس از آن و در سال 2009، بیت کوین بصورت یک نرم‌افزار متن‌باز در دسترس عموم قرار گرفت. نرم‌افزار متن‌باز یا اُپن سورس اصطلاحاً به نرم‌افزارهایی گفته میشود که افراد مختلف می‌توانند در کدهای منبع آن تغییر ایجاد کرده یا اشکالات احتمالی آن را برطرف نمایند.
بنابراین ساتوشی ناکاموتو شبکه‌ای را راه‌اندازی کرد که این شبکه در بود و نبود وی نیز به راه خود ادامه دهد و هیچکس و هیچ چیز جلودار حرکت روبه جلوی آن نباشد.
به‌دلیل آنکه شبکه بیتکوین در عین شفافیت، بر مبنای حفظ حریم خصوصی و مخفی نگه داشتن هویت کاربران پی ریزی شده است، هنوز هم با گذشت بیش از 11 سال از تولد بیتکوین، هویت ناکوموتو برای علاقمندان به حوزه رمزارزها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
پنهان بودن هویت ناکاموتو میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. ولی از آنجاکه این اختراع ناکاموتو، قدرت کنارزدن اکوسیستم ناپاک اقتصادی فعلی جهان را دارا می‌باشد، و بانک‌ها و مراکز مالی بزرگ دولتی، بزرگترین دشمن این سیستم مالی همتا به همتا به شمار میروند، لذا احتمالاً ناکاموتو از بیم از دست دادن جان خود، از همان ابتدا، پیش‌بینی روزهای آینده را کرده و هویت خود را تا به امروز فاش نکرده است.
بیت کوین و کریپتوکارنسی‌های دیگر، خطوطی از رمزهای رایانه‌ای هستند که ارزش پولی دارند. این خطوط رمز با رایانه‌های قوی و مصرف انرژی برق بسیار زیادی تولید می‌شوند. به کریپتوکارنسی‌ها،ارز دیجیتال هم گفته میشود. این ارزها، شکلی از پول‌های دیجیتالی هستند که با محاسبات ریاضیاتی پیچیده خلق می‌شوند. شاید سوال کنید که معنای کریپتو در واژه کریپتوکارنسی یعنی چه و از کجا می‌آید. این واژه از کریپتوگرافی گرفته شده است. کریپتوگرافی به فرایندی گفته میشود که خلق سکه‌های جدید را حفاظت میکند. نکته مهمی که درباره بیتکوین و ارزهای مشابه آن وجود دارد، نبود نظارت‌های مرکزی بر آنهاست. به عبارت بهتر، هیچ دولت، نهاد و ارگانی روی این ارزها نظارت ندارد و در بستر شبکه‌ای کاملا آزاد، بی‌سانسور و بی‌مانع فعالیت می‌کنند. دولت‌های مختلف در کشورهای گوناگون، هنوز نمی‌دانند که باید چه واکنشی نسبت به بیت کوین و هم‌تایانش داشته باشند. برخی از آنها، اقدام به ممنوعیت و حذف آن می‌کنند و برخی دیگر در تلاشند تا آن را بهتر درک کرده و با شناختش از ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایی که دارد، نهایت استفاده را ببرند.
bitcoin، نخستین ارز دیجیتالی است و هیچکس نمی‌داند که سازنده آن کیست. بیشتر ارزهای دیجیتالی در سکوت تولید می‌شوند. برای مثال، گفته میشود که سازنده بیت کوین، فردی به نام ساتوشی ناکوموتو(Satoshi Nakomoto) است. دقیقا مشخص نیست که ساتوشی ناکوموتو واقعا یک فرد است یا گروهی از افراد تحت این نام، اقدام به تولید bitcoin کرده‌اند. بعد از اینکه رمزارز بیت کوین به دنیا پا نهاد، دیگر خبری از ساتوشی ناکوموتو نیست. بعد از این رمزارز، رمزارزهای متفاوت دیگری مانند لایت‌کوین،اتریوم و… هم به دنیا معرفی شده‌اند. یکی از مزایای اصلی bitcoin، این است که میتوان آن را در حالت آفلاین هم در یک سخت‌افزار امن ذخیره کرد. به این حالت، ذخیره سرد گفته میشود. با وجود ذخیره سرد، امکان به سرقت رفتن bitcoin و رمزارزها وجود نخواهد داشت. ذخیره سرد، در مقابل ذخیره گرم قرار دارد. ذخیره گرم، نوعی ذخیره‌سازی است که طی آن، داده‌ها روی سطح اینترنت ذخیره می‌شوند و در نتیجه، امکان به سرقت رفتن آن هم به وجود می‌آید.
چرا بیت کوین این قدر جنجال‌برانگیز است؟
دلایل متعددی در شهرت bitcoin و هم‌تایان آن نقش دارند. برای مثال، از سال 2011 تا 2013، فعالیت‌های مجرمان و خلافکاران با بیت کوین، این ارز دیجیتالی را به شهرت رساند. آنها با کمک این ارز دیجیتالی، فعالیت‌های مجرمانه خود را به دور از چشم ناظران و قانون پیگیری می‌کردند. نکته مهم دیگری که باعث میشد، اعمال خلافکارانه در این بستر صورت بگیرد، نبود وجود نظارت‌های دولتی و دریافت نکردن مالیات از دارایی‌های موجود در بستر بلاک چین بود. همانطور که پیش‌تر هم گفته شد، دولت‌ها هنوز نتوانسته‌اند که قوانینی منسجم در حیطه ارزهای دیجیتالی تدوین کنند و بنابراین، موضوعاتی مانند دریافت مالیات هم درباره bitcoin و هم‌تایان آن مطرح نمی‌شود. اِسکم‌ها(scam) نیز یکی از دلایلی هستند که نام رمزارزها را در دنیا مطرح کردند. اسکم‌ها، همان تله‌هایی هستند که در قالب‌هایی موجه سر راه کاربران به ویژه افراد تازه‌وارد یا ناوارد قرار می‌گیرند تا آنها را به بهانه رسیدن به سود در دنیای ارزهای دیجیتالی، تلکه کنند. از آنجا که بلاک چین یعنی بستری که در آن رمزارزها تراکنش می‌شوند، امکان برقراری ارتباطی بی‌واسطه را میان افراد فراهم میکند، دیگر نیازی به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها و موسسات مالی نخواهد بود. در نتیجه این عامل هم دلیل دیگری است برای اینکه ارزهای دیجیتالی نظیر bitcoin به شهرت فراوانی رسیده‌اند.
بیت کوین چگونه فعالیت میکند؟
همانطور که پیش‌تر هم گفته شد، bitcoin نوعی ارز دیجیتالی است که بدون نیاز به واسطه‌ها و بانک‌ها قابلیت تبادل و تراکنش دارد. با داشتن بیت کوین، انگار طلا در اختیار دارید. به این معنا که بیت کوین‌ها مانند طلا دارای ارزش هستند و قابلیت معامله دارند. بعضی از خرده‌فروشی‌ها و کسب و کارها، بیت کوین را به عنوان روشی برای پرداخت در نظر می‌گیرند. بیت کوین‌ها، بعد از تبادل در کیف پول‌های دیجیتالی قرار می‌گیرند. هر کیف پول دیجیتالی، یک پایگاه داده کوچک است که کاربران روی سیستم‌های رایانه، تلفن‌های هوشمند و تبلت‌های خود ذخیره می‌کنند. کاربران مختلف که در شبکه بلاک چین حاضر هستند، گره نامیده می‌شوند و هر تراکنشی که در شبکه بلاک چین صورت می‌گیرد باید به تایید تمام گره‌ها یا همان کاربران برسد. با توجه به این ویژگی، امکان اینکه تغییر در داده‌ها به وجود بیاید یا کسی تقلب و کلاه‌برداری کند بسیار اندک خواهد بود.
بیت کوین و هم تایان آن تهدید هستند یا فرصت؟
بیت کوین و کریپتوکارنسی‌های دیگر، ابزاری هستند که ظرفیت فراوانی دارند. اگر به واژه ابزار در اینجا دقت کنید به خوبی متوجه خواهید شد، که رمزارزها می‌توانند ظرفیت‌های بسیار مثبت یا نامساعدی در دنیا ایجاد کنند. از آنجا که آنها ابزاری برای تراکنش‌ها در دنیای تجارت، مالیات و اقتصاد هستند، بنا به کاربرد و شیوه استفاده است که میتوان روی مثبت یا منفی بودن‌شان قضاوت کرد. در واقع به صورت ذاتی، ابزارهایی هستند که ظرفیتی فوق‌العاده برای ایجاد مزایای مثبت یا منفی در دنیا دارند. این کاربران و کشورها هستند که این مثبت یا منفی بودن را مشخص می‌کنند.
بیتکوین تحت کنترل چه کسی است؟
بیت کوین بر خلاف پول‌های امروزی که عرضه و توزیع آنها در اختیار دولت‌هاست، در کنترل هیچ فرد، گروه و یا سازمان خاصی نیست. افرادی که وارد شبکه بیت کوین می‌شوند، باید قوانین مربوط به شبکه را بپذیرند. این قوانین به صورت کدهای برنامه‌نویسی است که در اینترنت توسط همه قابل مشاهده است.
گروه‌های مختلفی در شبکه بیت کوین حضور دارند که از جمله مهمترین آنها میتوان به استخراج‌کنندگان (همان افرادی که احتمالا عکس آنها را با بیل و کلنگ دیده باشید که در اصل هیچ شباهتی هم به این عکس‌ها ندارند!)، توسعه‌دهندگان (برنامه‌نویسانی که مسئولیت بهبود نرم‌افزار بیت کوین را به صورت داوطلبانه بر عهده گرفته‌اند) و نودهای شبکه (دستگاه‌هایی که به شبکه متصل شده‌اند) اشاره کرد.
هر یک از این گروه‌ها وظیفه خاصی در شبکه بر عهده دارد؛ برای مثال استخراج‌کنندگان یا ماینرها کار تایید انتقال بیت کوین‌ها که به آن تراکنش هم گفته میشود، را در شبکه انجام می‌دهند. یا توسعه‌دهندگان به صورت داوطلبانه مسئول ارتقای نرم افزار بیت کوین و قابلیت‌های آن هستند. نودها هم تاریخچه تراکنش‌هایی که در شبکه انجام می‌شوند را در هاردهای خود ذخیره و نگهداری می‌کنند.
بیت کوین در واقع تحت کنترل هیچ یک از این گروه‌ها، دولت‌ها یا افراد خاص دیگر نیست. نکته جالبی که بهتر است ناگفته نماند این است که همکاری و فعالیت گروه‌های مختلف حاضر در شبکه بیت کوین، موجب تداوم حیات و رشد آن می‌شوند.
اما به چه دلیل چنین سیستمی که در نگاه اول هم پیچیده به نظر می‌رسد، باید وجود داشته باشد؟ بانک‌ها و سیستم‌های مالی سنتی چه مشکلی دارند که ما را به سمت استفاده از بیت کوین سوق می‌دهند؟
هدف بیتکوین چیست؟
به طور خلاصه هدف پیدایش بیت کوین انتقال و یا ذخیره امن پول است. از همین جهت آن را میتوان یک سیستم پرداخت و بانکداری دیجیتال امن دانست. بیت کوین در واقع کنترل واقعی پول را به دست خود افراد برگردانده و با کلمه عبور ویژه‌ای که کلید خصوصی نام دارد، تنها مالکین این کلیدها قادر به خرج کردن و انتقال بیت کوین‌ها خواهند بود.
از سوی دیگر پول‌های دیجیتال همواره با یک مشکل بزرگ روبرو بوده‌اند که ?دوبار خرج کردن? نام دارد. این مشکل در اسکناس‌های کاغذی و پول‌های فیزیکی وجود نداشت، برای مثال شما نمی‌توانستید پولی را که در قبال خرید یک تلویزیون خرج کرده‌اید، دوباره برای خرید یک کالای دیگر استفاده کنید. اما در دنیای دیجیتال این موضوع فرق دارد. اگر پول دیجیتال مانند یک فایل باشد، شما می‌توانید آن را همزمان در دو محل جداگانه خرج کنید و تا فروشندگان از این موضوع اطلاع حاصل کنند، شما خریدهایتان را انجام داده‌اید. به خاطر همین هم تا قبل از حضور ارزهای دیجیتال همیشه یک سازمان مرکزی برای بررسی موجودی‌های اشخاص وجود داشت تا جلوی این اتفاق را بگیرد. اما با پیدایش بیت کوین وجود یک سازمان مرکزی از میان برداشته شد و مسئولیت بررسی این تراکنش‌ها به کل افراد شبکه محول شد. پس دیگر هدف مهم بیت کوین، حل مشکل دوبار خرج کردن بدون اعتماد به فردی دیگر بود.
سازنده Bitcoin چه کسی است؟
بیت کوین اواخر سال 2008 متولد شد. احتمالا بحران مالی بزرگ سال 2008 و اتفاقات مربوط به آن دوران را از اخبار به یاد داشته باشید. در همین دوران بود که فرد یا گروه ناشناسی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، مقاله‌ای را به تعداد زیادی از متخصصین علم رمزنگاری ارسال کرد که در آن از پول الکترونیکی جدیدی به نام بیت کوین صحبت کرده بود. ساتوشی ناکاموتو در این مقاله که از به عنوان وایت پِیپِر هم یاد می‌کنند، بیت کوین و نحوه کار کردن آن را شرح داده بود.
پس از گذشت چند ماه، در ابتدای سال 2009 شبکه بیت کوین کار خود را آغاز کرد. ساتوشی ناکاموتو در سال‌های ابتدایی در پروژه حضور داشت و نواقص آن را به همراه توسعه‌دهندگان دیگری که به پروژه می‌پیوستند، برطرف می‌کرد تا اینکه اواخر سال 2010 ناپدید شد.
تاکنون پس از گذشت بیش از 10 سال از ایجاد بیت کوین، هنوز هویت ساتوشی ناکاموتو مشخص نشده است. ساتوشی ناکاموتو میتواند یک فرد، یک گروه برنامه‌نویس و یا حتی یک سازمان مخفی دولتی باشد. فرضیه‌هایی که درباره هویت ساتوشی ناکاموتو وجود دارد و مدعیانی که خود را خالق بیت کوین معرفی کرده‌اند، تعدادشان بسیار زیاد است. با این حال هیچ کدام از آنها مدارک کافی برای اثبات ادعایشان را ندارند.
چرا هویت ساتوشی ناکاموتو ناشناس است؟
ساتوشی ناکاموتو هویت خود را مخفی نگه داشت و برای این کار احتمالا دلایل محکمی هم داشته است. یکی از دلایل احتمالی، در خطر بودن جان ساتوشی ناکاموتو به دلیل ساخت بیت کوین است. همانطور که در ادامه به بیان ویژگی‌های بیت کوین خواهیم پرداخت، این نوآوری اقتصادی توانایی کنار زدن بانکهای بزرگ و موسسات مالی را دارد و به همین دلیل از همان ابتدا دشمنان زیادی می‌توانسته داشته باشد. در صورت مشخص بودن هویت خالق بیت کوین، امکان دستگیری و روبرو شدن با خطرات مختلف می‌توانست گریبانگیر فرد یا گروه سازنده آن شود.
از سوی دیگر گفته شد که بیت کوین تحت کنترل هیچکس نیست. این ویژگی که از آن به عنوان غیرمتمرکز بودن یاد میشود و در ادامه به طور کامل درباره آن صحبت خواهیم کرد، در یکی از ایمیل‌های به جا مانده از ساتوشی ناکاموتو، آمده است که تنها زمانی تحقق می‌یابد که هویتش را مخفی نگه دارد. در صورتی که هویت سازنده بیت کوین ناشناس نبود، در این صورت عقاید و نظرات ساتوشی ناکاموتو می‌توانست طی روند توسعه شبکه تاثیر بسیار زیادی بر روی آن داشته باشد و آن را از حالت غیرمتمرکز بودن خارج کند.
آیا Bitcoin توسط آژانس امنیت ملی آمریکا ساخته شده است؟
یکی از فرضیه‌های بحث‌برانگیز درباره هویت سازنده بیت کوین، به دولت آمریکا برمی‌گردد. طبق این فرضیه بیت کوین یک پروژه آزمایشی است که توسط NSA به وجود آمده است تا با آماده کردن فضای موجود، ارز دیجیتالی را بعدا روی کار آورد که کاملا توسط دولت آمریکا کنترل میشود. حتی یکی از بنیان‌گذاران شرکت امنیتی کسپرسکی نیز این فرضیه را تکرار کرده بود. اما این مسئله تا چه حد میتواند صحت داشته باشد؟
در قسمت زیادی از بخش رمزنگاری بیت کوین، تابعی استفاده شده که توسط NSA طراحی شده است. همچنین ساتوشی ناکاموتو کسی است که احتمال می‌رود بیش از یک میلیون سکه بیت کوین داشته باشد. برای همین اگر فرد شکاکی باشید که به تئوری‌های توطئه نیز علاقمند است، احتمالا این فرضیه را باور می‌کنید. اما باید بدانید بدترین کاری که NSA می‌توانسته انجام دهد، ساختن یک ارز دیجیتال بوده که کنترل آن توسط هیچکس ممکن نیست! از سوی دیگر اینکه ساتوشی ناکاموتو چه کسی بوده، نباید مسئله بسیار مهمی باشد چرا که همه می‌توانند کدهای نرم افزار بیت کوین را مشاهده کنند و قوانین آن برای همه آشکار است. کسانی هم که بخواهند از این قوانین تخطی کنند، شبکه جلوی فعالیت آنها را می‌گیرد.
به گفته‌ی گاوین آندرسن، اولین چیزی که او پس از ناکاموتو در این پروژه بر آن تمرکز کرد، تمرکز زدایی بیشتر شبکه بیت کوین بود. او گفته که به گونه ای عمل کرده که حتی اگر با اتوبوس تصادف کند، این ارز دیجیتال به صورت مستقل و خودگردان به وجود خودش ادامه دهد.
از نظر بسیاری از مردم، مزیت اصلی بیت کوین، استقلال آن از دولت‌های جهان، بانک‌ها و شرکت‌ها است. هیچ مقام و یا صاحب قدرتی قادر نیست در تراکنش‌های بیت کوین دخالتی داشته باشد، موجودی‌های بیتکوین را مسدود کرده یا بر آنها مالیات بسته و یا پول مردم را به زور چپاول کند. علاوه بر این، فعالیت های بیت کوین کاملا شفاف است. هر تراکنشی که صورت می گیرد در یک دفتر حساب توزیع شده‌ی عمومی به نام بلاکچین ذخیره می شود.
اساسا، با این که بیت کوین به عنوان یک شبکه تحت کنترل نیست، این امکان را برای کاربرانش فراهم می سازد تا کنترل کاملی بر تمام امورات مالی خود داشته باشند.
پشتوانه بیت کوین چیست؟
در ابتدا باید بگوییم هیچ ارزی در حال حاضر پشتوانه ندارد! در گذشته، ارزها توسط بانکهای مرکزی بطور قراردادی با مقدار مشخصی طلا یا ارز سایر کشورها پشتیبانی یا به عبارت دقیق‌تر در مواقع مورد نیاز تسویه می شدند. اما بعد از لغو قراردادهای بین المللی در این خصوص در دهه هفتاد میلادی، سیستم ارزی شناور در دنیا رایج شد. از آن زمان پشتوانه‌ای برای ارزها وجود ندارد و اعتبار و ارزش ارزها در حال حاضر به میزان مقبولیت آنها در بین افراد و جوامع بستگی دارد. بیت کوین هم از این قاعده مستثنی نیست و یک ارز شناور و در حال حاضر نسبتا مورد استقبال است. البته بیت کوین چند گام از ارزهای سنتی جلوتر است و سیستم بسیار شفاف، پیشرفته، منظم، دقیق و از پیش تعیین شده‌ای برای خلق بیت کوین‌های جدید دارد. بر خلاف ارزهای سنتی که به صورت بی‌رویه و غیرشفاف و عمدتا بدون اطلاع عموم، توسط بانکهای مرکزی چاپ یا خلق می شوند، شبکه بیت کوین طبق یک قرارداد از پیش تعیین شده، در هر بلاک مقدار مشخصی بیت کوین را خلق می کند که به عنوان پاداش به استخراج کننده یا ماینر همان بلاک تعلق می گیرد. طبق این قرارداد، این مقدار بیت کوین تازه خلق شده در هر بلاک که پاداش استخراج کننده بلاک است، هر چهار سال به نصف کاهش پیدا می کند. در چهار سال اول فعالیت شبکه بیت کوین این پاداش 50 بیت کوین برای هر بلاک بوده و در حال حاضر 12.5 بیت کوین برای هر بلاک است. با توجه به اینکه بطور میانگین هر ده دقیقه یک بلاک ایجاد می شود و پاداش استخراج هر چهار سال به نصف کاهش پیدا می کند، در نهایت تعداد 21 میلیون بیت کوین تولید خواهد شد.
بیت کوین مانند پول‌های امروزی توسط فلزات گرانبهایی مثل طلا یا کالاهای قابل مبادله، پشتوانه‌سازی نشده است. ارزش بنیادین بیت کوین و ارزهای بی‌پشتوانه از اعتماد مردمی ناشی میشود که به ارزشمند بودن آنها اعتقاد دارند. همانطور که شما این موضوع را باور دارید که می‌توانید اسکناس‌هایتان را به مغازه بدهید و اجناس مورد نیازتان را بخرید، مغازه‌دار نیز به همین ترتیب می‌داند که با دادن این اسکناس‌ها میتواند کالاهای مورد نیازش را بخرد، این اسکناس‌ها به این ترتیب در جامعه دست به دست می‌شوند.
در گذشته پول منتشر شده توسط هر دولتی، توسط فلزات گرانبها، به‌ویژه طلا پشتیبانی میشد. درحقیقت ارزش یک اسکناس یا سکه در یک کشور به واسطه طلای ذخیره شده در مخازن بانک مرکزی آن کشور تعیین میشد.
یعنی به میزان هر اسکناس، مقدار مشخصی طلا به‌عنوان پشتوانه در نظر گرفته میشد. پس میتوان نتیجه گرفت اسکناس به خودی خود ارزشی ندارد و صرفاً یک تکه کاغذ است و ارزش آن نه به‌خاطر خودش، بلکه به‌خاطر پشتوانه آن است.
حال آنکه امروزه میزان پول‌های منتشر شده با میزان طلاهای ذخیره شده برابری ندارد و بیشتر، اعتبار دولت‌ها در جوامع بین‌المللی به‌عنوان پشتوانه یک ارز در نظر گرفته میشود.
تورم درحقیقت از دل انتشار همین پول‌های بی‌پشتوانه متولد میشود. کاهش درصد پول ملّی با پشتوانه، نسبت به درصد پول خلق‌شده را تورم گویند. با انتشار پول‌های بدون پشتوانه، ارزش و قدرت خرید هر ارزی به مرور زمان کاهش می‌یاید.
اما از سوی دیگر با نگاه به کاربرد بیت کوین در دنیای امروز میتوان دریافت که بیشتر مردم برای سرمایه‌گذاری بیت کوین می‌خرند و نه برای استفاده از آن در پرداخت‌هایشان. برای همین هم دیدگاه دیگری به وجود آمده که طبق آن بیت کوین علاوه بر اینکه میتواند نقش یک پول را ایفا کند، میتواند به عنوان یک دارایی هم مورد استفاده قرار بگیرد؛ دارایی‌ای که میتواند ارزش خود را در طول زمان حفظ کند. برای نمونه ارزش طلا در برابر کالاهای اساسی مثل خوراک و پوشاک در طول زمان یک نسبت تقریبا ثابت بوده است. بر همین اساس میتوان بیت کوین را هم با توجه به ویژگی‌هایی که در ادامه به طور کامل معرفی می‌کنیم، یک دارایی در نظر گرفت. اما بیت کوین چگونه ارزش‌گذاری میشود و چه کسی قیمت بیت کوین را تعیین میکند؟
اما بیتکوین یک پول دیجیتالی است که برخلاف ارزهای رایج بین‌المللی، فاقد هر نوع پشتوانه فیزیکی است و ارزش آن تنها به خودش و میزان محبوبیتش بین مردم بستگی دارد.
برتری های بیت کوین
برای مبادله و یا پس‌انداز رمزارز بیتکوین ، نیاز به هیچ بانکی ندارید. شما براحتی می‌توانید با بیت کوین خرید کرده و یا آن را به امید افزایش قیمت در آینده ذخیره کنید.
اگرچه بیتکوین در ابتدا با هدف استفاده روزمره عموم در معاملات پدید آمد، اما افزایش شگفت‌انگیز قیمت آن باعث شده است که این رمزارز بیشتر به‌عنوان یک دارایی امن، همچون طلا به‌کار گرفته شود و اکثریت مردم آن را به چشم یک پس‌انداز بلندمدت خریداری و نگهداری نمایند.
رمزارز بیتکوین نیز همانند یک سکه طلا به‌خاطر خودش و کمیاب بودنش ارزشمند است. بااین وجود، بیتکوین برتری‌های دیگری نیز نسبت به طلا دارد. تقسیم پذیری بیت کوین، نقدشوندگی سریع و عدم نیاز به حفاظت‌های فیزیکی و قابلیت انتقال دارایی در کوتاه ترین زمان ممکن را میتوان به‌عنوان برخی از این برتری‌ها قلمداد کرد.
تعداد کل بیت کوین ها
بیت کوین محدودیتی 21 میلیون واحدی دارد و این بدان معناست که پس از استخراج این 21 میلیون سکه، دیگر امکان استخراج بیت کوین بیشتری وجود ندارد. گفتنی است تاکنون بیش از 18.2 میلیون بیتکوین استخراج شده است.
ارزش آن چگونه تعیین میشود؟
ارزش بیت کوین توسط فرد یا گروه خاصی تعیین نمی‌شود. همانطور که قیمت طلا در بازارهای جهانی براساس عرضه و تقاضا مشخص میشود، قیمت بیت کوین نیز در صرافی‌ها و کارگزاری‌ها بر اساس دو عامل اصلی عرضه و تقاضا مشخص میشود. در صورتی که نیروی عرضه در بازار بیشتر از تقاضا باشد، قیمت‌ها در جهت نزولی و کاهش یافتن حرکت خواهند کرد تا زمانی که دوباره میزان تقاضا برابر با عرضه شود.
از سوی دیگر بیت کوین را میتوان دارای یک ارزش بنیادین نیز دانست که مقدار آن با توجه به وضعیت شبکه‌اش و هزینه‌ای که ماینرها برای استخراج یک واحد از آن صرف می‌کنند، به دست می‌آید. با وجود شیوه‌های ارزش‌گذاری مختلف، در نهایت قیمت بیت کوین توسط عرضه‌ای که میتواند از سوی استخراج‌کنندگان باشد و یا تقاضایی که از سوی سرمایه‌گذاران شکل گرفته است، تعیین میشود.
چه ویژگی هایی بیتکوین را متفاوت و مجزا می کند؟
انتقال بیت کوین و خرج کردن آن هیچگونه نیازی به کسب اجازه از بانک‌ها یا هر نهاد دیگری ندارد. از سوی دیگر شاید شنیده باشید که بیت کوین پول خلافکاران است و برای ناشناس ماندن در فعالیت‌های مجرمانه از آن استفاده میشود. اما جدا از خصوصیات اشتباهی که روزنامه‌ها، اخبار و رسانه‌ها به بیت کوین نسبت داده‌اند، این ارز دیجیتال ویژگی‌هایی دارد که سبب تمایز آن نسبت به سایر پول‌های فیزیکی و دیجیتال شده است.